Ward F

Dit bericht komt twee weken later dan mijn bedoeling was, maar er deden zich veranderingen voor die ik eerst even wilde afwachten.
Ik ben twee weken lang verantwoordelijk geweest voor de 'medical ward'. Letterlijk vertaald betekent dat 'interne geneeskunde', maar het betekent gewoon dat die afdeling het afvalputje van het ziekenhuis is. Iedereen die kennelijk ziek is, en waar even kennelijk niet aan geopereerd hoeft te worden, en die ouder is dan 14 jaar komt daar terecht. (De kinderafdeling is dus zo'n beetje net zo, zij het dat daar ook nog chirurgische patiëntjes komen, want daar wordt alleen op leeftijd geselecteerd.) In tegenstelling tot wat ik uit Nederland kende valt de neurologie (met bijvoorbeeld beroertes en epilepsie) er ook onder, en ook gynaecologische ontstekingen bijvoorbeeld. Maar de overgrote meerderheid bestaat uit uchtwegaandoeningen, en een ruime minderheid uit braken en diarree met uitdroging. De longproblemen betreffen meestal lage luchtweginfecties (longontsteking) voor ruim driekwart overigens tuberculeus. Daartussendoor wat cardiologie, voornamelijk hartfalen. En dat alles sterk verkleurd en verergerd door HIV.
Die laatste maakt het tot een zeer treurige afdeling: de mensen hebben eigenlijk geen of nauwelijks nog eigen afweer, met veel en diverse antibiotica lijkt het soms een poosje wat beter te gaan, maar uiteindelijk gaan er een heleboel dood, ondanks de nog betrekkelijk jonge leeftijd. Ik ben een stuk ouder dan de meesten!
Ik vond het ook medisch-inhoudelijk vaak moeilijk, en deed dus erg lang over de rondes. Daar komt bij dat ook wat verpleegkundigen betreft men zeer 'understaffed' is: één echte gediplomeerde verpleegkundige, met een wisselend aantal leerlingen in diverse fasen van opleiding, maar merendeels pas begonnen, en die weten, kunnen en mogen dus nog niets. En als de echte verpleegkundige te lang met een trage dokter bezig is, komt er dus van bloed afnemen voor het lab en injecties en medicijnen geven te weinig terecht. En daardoor gaat er weer een boel mis, want als iemand zo nu en dan geen medicijnen krijgt, moet je niet verbaasd wezen als hij niet echt volgens plan beter wordt. En ik was de eerste week wel verbaasd, want het duurde even voor ik door had dat medicatie vaker niet dan wel volgens schema gegeven werd.
Ik kon er erg slecht tegen, droomde er 's nachts van, begon 's morgens een half uurtje eerder, en ging te lang door 's avonds. Niet goed voor mij, en niet goed voor de afdeling.
Inmiddels is de indeling wat anders: ons medisch opperhoofd zag het mis gaan, en nu zit ik weer de eerste helft van de morgen op OPD, daarna alleen de mannenafdeling van de interne (ongeveer de helft), en daarnaast vaak op de operatiekamer als zich daar spoedgevallen voordoen als keizersnedes en/of gebroken armen en benen die wat rechter gezet moeten worden, of abcessen die opengemaakt moeten worden.
Niet-spoedgevallen zoals jongens- en mannen-besnijdenissen (hier zeer gewild, omdat daarmee de kans op besmetting met HIV wat kleiner wordt), maar ook borst-biopsieën en weghalen van allerlei groeisels, zijn wegens tekort aan dokters 'tot nader order' uitgesteld. Dat 'tot nader order' betekent tot Sint Juttemis, want het dokterstekort loopt alleen maar verder op: eind deze maand vertrekt een Nigeriaanse collega naar Australië, wat erg fijn voor hem is: hij heeft hard gewerkt voor de benodigde examens. Maar niet alleen jammer voor het ziekenhuis, ook voor mij, want ik mocht daar graag komen buurten 's avonds. En half oktober vertrek ik. Aanvulling is nog niet in zicht. Geen idee hoe dat moet hier. En eigenlijk niemand.
Het is verbazingwekkend om te zien hoe het management dit als een soort natuurramp over zich laat komen, en niet op allerlei manieren dokters probeert over te halen om te blijven of nieuwe aan te trekken. Er zijn gebieden elders in de wereld waar men zich behoorlijk op natuurrampen voorbereidt: op Cuba richtte de laatste orkaan (Ike) wel schade aan, maar veroorzaakte geen slachtoffers, zulks in tegenstelling tot het niet-georganiseerde Haïti. En op managementsniveau lijken we hier dus op Haïti. Want de meeste dokters die vertrekken kondigen dat echt wel lang tevoren aan: van mij wist en vanaf het begin dat ik een jaar zou blijven, en ook bij de anderen die vertrokken en vertrekken de laatste tijd was dat op tijd aangegeven. Overigens is het slechte management voor een aantal inmiddels vertrokkenen de reden om te vertrekken geweest.

Het ziet er naar uit dat dit het laatste bericht uit Zuid Afrika over mijn werkzaam bestaan hier wordt. Jammer dat het wat in mineur eindigt, maar zo liggen de zaken hier. Met mij persoonlijk gaat het met de nieuwe werkindeling weer beter: de afwisseling en de vrolijkheden op de OK (want daar lukt vaak wat wél) maken dat ik beter tegen de droefenis van mijn erg zieke mannen kan.

Het is nog veel te vroeg voor een samenvatting in de zin van 'en wat vond je er nu van'. Maar eens te meer besef ik dat ik geen echte 'ziekenhuisdokter' ben. Want ik moet er niet aan denken dat ik mijn hele carrière in een ziekenhuis zou moeten werken: tegen de tijd dat je de mensen leert kennen zijn ze óf dood, óf beter, en in beide gevallen weg. Je werkt dus alleen maar met passanten, in tegenstelling tot mijn vorig leven als huisarts. De langdurige specialist-patiënt relaties die in Nederland wel voorkomen, doen zich door de opzet van dit ziekenhuis, en vooral ook door de vele wisselingen van personeel (bijna iedereen is hier maar betrekkelijk kort) niet voor. Niet echt iets voor mij. Maar de bedoeling was om eens te kijken hoe het elders in de wereld toe ging. En die doelstelling is ruimschoots gehaald.

Laat ik eindigen met nog een vrolijker noot. Vorige keer liet ik al zien dat de lente in aantocht was. De bomen hebben nu niet alleen blaadjes, maar bloeien zelfs mooi paars. Als iemand weet hoe deze bomen heten hou ik me aanbevolen. Het zijn niet de echte jacaranda's, die grotere donkerder paarse bloemen hebben, maar mogelijk wel familie daarvan, want ze hebben ook sterk geveerde bladeren.
Daarenboven: ik zie 's avonds na het werk de eerste zwaluwen weer vliegen, erg hoog in de lucht, want het regent hier nog steeds niet.