Pinyane Butsile legae
Door: J.W.A. Langendijk
Blijf op de hoogte en volg Jan Willem
05 Oktober 2008 | Zuid-Afrika, Taung
In de aflevering van april, 'Lente' vertelde ik al iets over Thotayatau, een klein plekje, letterlijk in een uithoek van de provincie waar ik zit. En daar gezondheids- en andere zorg proviciegewijs georganiseerd wordt hier is het feit dat het een uithoek is van belang: het is gewoon erg ver weg en slecht bereikbaar voor iedereen, inclusief ambtenaren die iets zouden moeten doen. Bedenk daarbij dat afstanden hier voor Nederlands begrippen onmetelijk groot zijn, en wegen niet steeds van goede kwaliteit. Alleszins goed voor Afrikaanse begrippen, maar mogelijk herinnert U zich mijn eerste verslagen over het rijden op 'gruiswegen', zoals ze genoemd worden. Een provincie is onderverdeeld in districten, en die weer in sub-districten. Taung is de hoofdplaats van subdistrict Taung, waar ook Thotayatau onder valt. De afstand is over de kortste weg zo'n 95km, waarvan ca 30km gruisweg. Een omweg is 112km, maar heeft slechts 12km gruisweg, en reist dus sneller. Maar dat geldt voor mij, met een eigen auto. Niemand daar heeft eigen auto's. Letterlijk niemand. Per openbaar vervoer, dat 1 maal daags rijdt kost de reis zo'n vier tot vijf uur; je kan op die manier niet in één dag heen en weer. De dichtstbijzijnde dorpen waar een clinic staat zijn zo'n 9 en 12 km verderop. Er komt eens per twee weken een 'mobile clinic', zijnde een bestelbusje dat als spreekkamer is ingericht en dat een voorraad pillen bij zich heeft voor mensen die 'onderhoudsbehandeling' nodig hebben zoals voor hoge bloeddruk en suikerziekte, en ook antibiotica voor acuut ziekere mensen. Die moeten vaak -bij gebrek aan vervoer- wachten om hulp te krijgen tot de mobile clinic langs komt, nogmaals eens per twee weken. Of anders lopend naar de clinic 12km verderop. Stel je dat even voor met je kindje met koorts, of met je eigen longontsteking. (Mijn Beetgumermoolse patiënten weten dat ik zelden tot nooit de diagnose 'longontsteking' stelde: ik noemde al die luchtweginfecties 'bronchitis'. Omdat men hier veel later bij een dokter komt dan in Beetgumermolen weet ik nu dat ik gelijk had en weet ik nu hoe iemand met een 'klassieke' longontsteking er uit ziet.)
Genoeg over de afstanden, en het 'in het midden van helemaal niets' waar het plekje ligt. Over de problemen schreef ik al in de aflevering van april, maar ik haal ze nog even aan: er is daar een projectje ter ondersteuning van AIDS-wezen, in een gehucht nog veel verder van de bewoonde wereld, geheten Thotayatau. Het dorpje is een gemeenschapje van omstreeks 2000 mensen, dus ongeveer vergelijkbaar met Beetgum + Beetgumermolen + Engelum. Er zijn daar zo'n 150 AIDS-wezen. Die worden opgevangen door familie, meestal grootouders. Nu heerst het stigma tegen AIDS nog zeer heftig hier. Men wil desnoods wel geloven dat er een virus is dat er iets mee van doen heeft, en dat dat (O-foei!) door seksueel verkeer wordt overgebracht, maar allerlei magischer verklaringen zijn nog zeer levendig en actueel aanwezig. Als je een AIDS-kind op vangt stel je jezelf bloot aan sociale uitsluiting. Het is dus vrij dapper om dat te doen. En realiseer je de aantallen: op een gemeenschapje van 2000 mensen 150 AIDS-wezen. Dat betekent niet dat er 300 jong-volwassenen dood gegaan zijn, want er zijn ook broertjes en zusjes bij, maar zo'n 10% van de inwoners is dus wel afgelopen 3-5 jaar dood gegaan aan AIDS: jong-volwassenen, met (kleine) kinderen, in de economisch meest effectieve fase van hun leven. (Bedenk eens wat 200 doden in Beetgumermolen-Beetgum-Engelum in 5 jaar zou veroorzaken…) De ontwrichting daardoor is enorm, en overal zichtbaar, maar wordt vanwege het stigma overal ontkend.
Daardoor is ook de steun aan die kinderen een wat problematisch gebeuren. Veel van die kinderen zijn zelf ook besmet natuurlijk, door besmetting tijdens zwangerschap, bevalling of borstvoeding. De medische zorg wordt van overheidswege 'gratis' gegeven, maar het transport van en naar de kliniek moeten ze zelf betalen. De plaatselijke clinic's verzorgen dat niet, dat is (nog) gecentraliseerd in ziekenhuizen. Het project dat die zuster uit Lower Majaekgoro aan het opstarten is is bedoeld om de verzorgers van de kinderen (financieel en emotioneel) te steunen door bijdragen aan voeding (HIV-besmette mensen hebben meer en gezonder eten nodig dan 'gewone' mensen; besef dat naast ernstige adipositas, ondervoeding ook onder gezonde mensen nog regelmatig voorkomt.) en bijvoorbeeld schooluniformen.
Ik kondigde in april al aan dat ik nadacht over manieren om dat project, genaamd 'Pinyane Bustile Legae' hetgeen zoiets als 'welvaart voor iedereen' betekent, te ondersteunen. 'Je hoort daar meer over, hoop ik', scheef ik toen.
Wel, inmiddels is daar wat over te zeggen. Ik had toen ik stopte in Beetgumermolen eigenlijk niet verwacht weer een echt betaalde baan te krijgen. Maar ik heb hier een 'gewone' overheidsbaan met een salaris dat voor Zuid Afrikaanse begrippen matig is, en voor Nederlandse begrippen belachelijk laag. Maar ik 'verdien' meer dan ik op kan maken hier, want behalve rondrijden door deze halfwoestijn, en de prachtige tocht die ik met Irene maakte in mei, valt er niet veel geld uit te geven hier. Dus hou ik centjes over, en ik heb besloten om dat geld in Zuid Afrika te laten en te besteden aan dat project.
Hun eerste behoefte was een deugdelijke plek waar ze hun materiaal kunnen op slaan en hun bijeenkomsten kunnen houden. Ik beschreef in april het projecthuisje. Dat is inmiddels niet meer beschikbaar: het was geleend van een oude dame, die overleden is, en haar erfgenamen hebben de bruikleen beëindigd. Het huisje wordt nu afgebroken. Niet dat er veel aan verloren is: het was een krot. Men leent nu een ander huisje, dat wel van goede kwaliteit is, maar ook dat kan slechts tijdelijk. Mijn eerste bijdrage is de financiering van een nieuw gebouwtje, en dat is inmiddels in aanbouw. Het is naar mijn gevoel erg klein, maar iedereen zegt dat het groot genoeg is voorlopig. Zíj moeten ermee werken, niet ik, en als zij zeggen dat het goed is, heb ik dat te accepteren.
De tweede behoefte is het genereren van inkomsten. De stichting begon een paar jaar geleden met de opbrengst van een collecte, waarvan met een soort gaarkeuken organiseerde. Die draaide een klein jaar, toen was het geld op en stopte alles weer, want de goede gave bleek slechts éénmalig te zijn. Zó moet het dus niet, ontdekte men. Nadien hebben de activiteiten voornamelijk bestaan uit nadenken hoe het dan wél moest, want geld was er niet. Men wilde een paar naaimachines bestellen en daarmee als 'thuiswerk' schoenen en kleding maken en die op lokale markten (in Pampierstad, Hartswater, Jan Kempdorp en mogelijk ook Taung) gaan verkopen. Er is een soort onderzoek naar gedaan; men heeft wat dit aanbod betreft niet veel concurrentie, er schijnt vraag naar te zijn, en er zijn geen andere producenten. Van de opbrengst wil men opnieuw de gaarkeuken opstarten. En als er wat over schiet weer schooluniformen en dergelijke gaan betalen.
Er zijn nog meer plannen, maar als dit gedaan is is mijn spaarpotje zo'n beetje leeg, denk ik.
Eén van de andere 'poten' van het project dat al wel enige tijd draait is het verzorgen van een groentetuin, van waaruit de 'cliënten' van het project aanvulling voor (gezonde) voeding krijgen. Probleem met die tuin is dat er wel een watertoren bij staat, maar dat die stuk is: water moet per emmertje vanaf ruim 300m verderop aangevoerd worden. Men is van zins om de tuin naar vlakbij het nieuwe huisje te verplaatsen: daar komt namelijk ook water.
Gelukkig zijn er nog meer mogelijkheden: in Nederland is een organisatie, Impulsis, een samenwerkingsverband van Edukans, ICCO en Kerk in Actie (zie www.impulsis.nl), die ontwikkelingsprojecten van een Nederlandse organisatie kan ondersteunen door de bijdragen die die Nederlandse organisatie verzamelde te verdubbelen. De WOM (Werkgroep Ontwikkelingssamenwerking Menaldumadeel) heeft zich bereid verklaard om als 'Nederlandse organisatie' voor dit project op te treden. En hopelijk kunnen we mijn bijdragen dan vergroten en ook de verdere plannen van de stichting leven inblazen.
Nu er, na jaren stilstand, weer wat gebeurt, zie ik het enthousiasme in de mensen opbloeien. Omdat er gebouwd wordt, ga ik er in het weekend heen om de vorderingen te bewonderen. Ze kennen inmiddels mijn auto, dus als ik kom kijken, komen er uit het 'niets' overal vandaan mensen aanlopen om te vertellen hoe blij ze hiermee zijn, wat ze allemaal aan het doen zijn, en nog meer zouden willen gaan doen. Hartverwarmend. En schrijnend dat ze afhankelijk zijn van het toeval dat ik een poosje in Lower Majaekgoro werkte en daar Sr Mothibi tegen kwam.
We live in an unequate world.
Via de WOM, via de 'gemeenteberichten', en hopelijk ook via mij zult U op de hoogte gehouden worden van dit project, dat door de deelname van de WOM niet meer 'mijn' project is, maar één van de projecten van Menaldumadeel, naast projecten elders, bijvoorbeeld in Roemenië. En hopelijk blijf ik niet de enige contribuant… Bedenk daarbij dat er hier met een beetje geld véél meer kan dan in Nederland.
Genoeg over de afstanden, en het 'in het midden van helemaal niets' waar het plekje ligt. Over de problemen schreef ik al in de aflevering van april, maar ik haal ze nog even aan: er is daar een projectje ter ondersteuning van AIDS-wezen, in een gehucht nog veel verder van de bewoonde wereld, geheten Thotayatau. Het dorpje is een gemeenschapje van omstreeks 2000 mensen, dus ongeveer vergelijkbaar met Beetgum + Beetgumermolen + Engelum. Er zijn daar zo'n 150 AIDS-wezen. Die worden opgevangen door familie, meestal grootouders. Nu heerst het stigma tegen AIDS nog zeer heftig hier. Men wil desnoods wel geloven dat er een virus is dat er iets mee van doen heeft, en dat dat (O-foei!) door seksueel verkeer wordt overgebracht, maar allerlei magischer verklaringen zijn nog zeer levendig en actueel aanwezig. Als je een AIDS-kind op vangt stel je jezelf bloot aan sociale uitsluiting. Het is dus vrij dapper om dat te doen. En realiseer je de aantallen: op een gemeenschapje van 2000 mensen 150 AIDS-wezen. Dat betekent niet dat er 300 jong-volwassenen dood gegaan zijn, want er zijn ook broertjes en zusjes bij, maar zo'n 10% van de inwoners is dus wel afgelopen 3-5 jaar dood gegaan aan AIDS: jong-volwassenen, met (kleine) kinderen, in de economisch meest effectieve fase van hun leven. (Bedenk eens wat 200 doden in Beetgumermolen-Beetgum-Engelum in 5 jaar zou veroorzaken…) De ontwrichting daardoor is enorm, en overal zichtbaar, maar wordt vanwege het stigma overal ontkend.
Daardoor is ook de steun aan die kinderen een wat problematisch gebeuren. Veel van die kinderen zijn zelf ook besmet natuurlijk, door besmetting tijdens zwangerschap, bevalling of borstvoeding. De medische zorg wordt van overheidswege 'gratis' gegeven, maar het transport van en naar de kliniek moeten ze zelf betalen. De plaatselijke clinic's verzorgen dat niet, dat is (nog) gecentraliseerd in ziekenhuizen. Het project dat die zuster uit Lower Majaekgoro aan het opstarten is is bedoeld om de verzorgers van de kinderen (financieel en emotioneel) te steunen door bijdragen aan voeding (HIV-besmette mensen hebben meer en gezonder eten nodig dan 'gewone' mensen; besef dat naast ernstige adipositas, ondervoeding ook onder gezonde mensen nog regelmatig voorkomt.) en bijvoorbeeld schooluniformen.
Ik kondigde in april al aan dat ik nadacht over manieren om dat project, genaamd 'Pinyane Bustile Legae' hetgeen zoiets als 'welvaart voor iedereen' betekent, te ondersteunen. 'Je hoort daar meer over, hoop ik', scheef ik toen.
Wel, inmiddels is daar wat over te zeggen. Ik had toen ik stopte in Beetgumermolen eigenlijk niet verwacht weer een echt betaalde baan te krijgen. Maar ik heb hier een 'gewone' overheidsbaan met een salaris dat voor Zuid Afrikaanse begrippen matig is, en voor Nederlandse begrippen belachelijk laag. Maar ik 'verdien' meer dan ik op kan maken hier, want behalve rondrijden door deze halfwoestijn, en de prachtige tocht die ik met Irene maakte in mei, valt er niet veel geld uit te geven hier. Dus hou ik centjes over, en ik heb besloten om dat geld in Zuid Afrika te laten en te besteden aan dat project.
Hun eerste behoefte was een deugdelijke plek waar ze hun materiaal kunnen op slaan en hun bijeenkomsten kunnen houden. Ik beschreef in april het projecthuisje. Dat is inmiddels niet meer beschikbaar: het was geleend van een oude dame, die overleden is, en haar erfgenamen hebben de bruikleen beëindigd. Het huisje wordt nu afgebroken. Niet dat er veel aan verloren is: het was een krot. Men leent nu een ander huisje, dat wel van goede kwaliteit is, maar ook dat kan slechts tijdelijk. Mijn eerste bijdrage is de financiering van een nieuw gebouwtje, en dat is inmiddels in aanbouw. Het is naar mijn gevoel erg klein, maar iedereen zegt dat het groot genoeg is voorlopig. Zíj moeten ermee werken, niet ik, en als zij zeggen dat het goed is, heb ik dat te accepteren.
De tweede behoefte is het genereren van inkomsten. De stichting begon een paar jaar geleden met de opbrengst van een collecte, waarvan met een soort gaarkeuken organiseerde. Die draaide een klein jaar, toen was het geld op en stopte alles weer, want de goede gave bleek slechts éénmalig te zijn. Zó moet het dus niet, ontdekte men. Nadien hebben de activiteiten voornamelijk bestaan uit nadenken hoe het dan wél moest, want geld was er niet. Men wilde een paar naaimachines bestellen en daarmee als 'thuiswerk' schoenen en kleding maken en die op lokale markten (in Pampierstad, Hartswater, Jan Kempdorp en mogelijk ook Taung) gaan verkopen. Er is een soort onderzoek naar gedaan; men heeft wat dit aanbod betreft niet veel concurrentie, er schijnt vraag naar te zijn, en er zijn geen andere producenten. Van de opbrengst wil men opnieuw de gaarkeuken opstarten. En als er wat over schiet weer schooluniformen en dergelijke gaan betalen.
Er zijn nog meer plannen, maar als dit gedaan is is mijn spaarpotje zo'n beetje leeg, denk ik.
Eén van de andere 'poten' van het project dat al wel enige tijd draait is het verzorgen van een groentetuin, van waaruit de 'cliënten' van het project aanvulling voor (gezonde) voeding krijgen. Probleem met die tuin is dat er wel een watertoren bij staat, maar dat die stuk is: water moet per emmertje vanaf ruim 300m verderop aangevoerd worden. Men is van zins om de tuin naar vlakbij het nieuwe huisje te verplaatsen: daar komt namelijk ook water.
Gelukkig zijn er nog meer mogelijkheden: in Nederland is een organisatie, Impulsis, een samenwerkingsverband van Edukans, ICCO en Kerk in Actie (zie www.impulsis.nl), die ontwikkelingsprojecten van een Nederlandse organisatie kan ondersteunen door de bijdragen die die Nederlandse organisatie verzamelde te verdubbelen. De WOM (Werkgroep Ontwikkelingssamenwerking Menaldumadeel) heeft zich bereid verklaard om als 'Nederlandse organisatie' voor dit project op te treden. En hopelijk kunnen we mijn bijdragen dan vergroten en ook de verdere plannen van de stichting leven inblazen.
Nu er, na jaren stilstand, weer wat gebeurt, zie ik het enthousiasme in de mensen opbloeien. Omdat er gebouwd wordt, ga ik er in het weekend heen om de vorderingen te bewonderen. Ze kennen inmiddels mijn auto, dus als ik kom kijken, komen er uit het 'niets' overal vandaan mensen aanlopen om te vertellen hoe blij ze hiermee zijn, wat ze allemaal aan het doen zijn, en nog meer zouden willen gaan doen. Hartverwarmend. En schrijnend dat ze afhankelijk zijn van het toeval dat ik een poosje in Lower Majaekgoro werkte en daar Sr Mothibi tegen kwam.
We live in an unequate world.
Via de WOM, via de 'gemeenteberichten', en hopelijk ook via mij zult U op de hoogte gehouden worden van dit project, dat door de deelname van de WOM niet meer 'mijn' project is, maar één van de projecten van Menaldumadeel, naast projecten elders, bijvoorbeeld in Roemenië. En hopelijk blijf ik niet de enige contribuant… Bedenk daarbij dat er hier met een beetje geld véél meer kan dan in Nederland.
-
05 Oktober 2008 - 20:41
Sonja Hiemstra:
Lieve Jan Willem,
We zullen jouw initiatief van harte steunen en ik hoop veel van jouw cliënten uit Beetgumermolen en omgeving ! Er is veel werk aan de winkel op deze aarbol voor minderbedeelden en delen is noodzakelijk voor ons welbedeelden hier !
Groetjes van Jaap en Sonja Hiemstra. -
05 Oktober 2008 - 21:35
Els Touw:
Hoi JW, dit klinkt weer veel vrolijker dan de vorige keer. Goed idee, zo een project.
Groeten, Els -
06 Oktober 2008 - 07:04
Petra:
Hoi JW,
een mooi plannetje met toekomst. Je bouwt aan wat moois, succes! Petra -
06 Oktober 2008 - 07:51
Nicole:
JW,
Je blijft mooi aan de weg timmeren!
Heb al met Irene bijgekletst, nu nog even wachten op jou. We zien je weer graag komen met de plastic zak van Bart....
hartelijke gr.Nicole -
07 Oktober 2008 - 12:06
Joske:
Hier heb je dus stiekum het hele jaar aangewerkt,terwijl je de seizoenen zag voorbijtrekken. Fijn dat je straks toch met een "lange termijn hulpwijze" kunt vertrekken.
Joske -
07 Oktober 2008 - 16:49
Hedzer En Jannie:
We zullen het project vanzelf sprekend ondersteunen. Geweldig. -
07 Oktober 2008 - 21:05
Dirk-jan En Jook:
hoi,Irene was zo vriendelijk om ons weer bij de les te slepen,
alles goed met je? in ieder geval klinkt het goed de verhalen over de projecten die nu gaande zijn, plannetjes maken en dan ook nog uitvoeren
is iets voor jou, en het beeld van de centjes die
gauw op zijn is aandoenlijk maar ook zorgelijk. Het probleem
water is ook moeilijk en
waterdragers hebben het zwaar,in de hitte en dan ook nog water halen is
zwaar werk,ik heb het in de oorlog ook moeten doen.
Hier in europa hebben we last van omvallende banken, de luchtballonnen die ze aan elkaar verkochten blijken nu door geprikt
te worden en ze slepen de maatschappij mee in hun val,niemand vertrouwd
iemand nog,en deze kwaal gaat de hele wereld door
dat is nog het ergste.
Morgen rijden we met een auto vol plantjes naar Fokje in normandie en hopen dat het droog blijft,want er is een heleboel regen gevallen
en het einde is nog niet in zicht,Onze dochter is nu makelaar nog wel zonder ervaring maar dat leert snel,ze heeft de couture aan de wilgen gehangen en het gaat aardig,en wij kijken onze ogen uit,jan-willem
tot de volgende keer,veel pret en een hoop werk,we komen elkaar vast weer eens tegen,groetjes uit menaam -
10 Oktober 2008 - 12:45
Nellie Van Der Meer:
Hoi Jan Willem,
Nog even op de valreep een reactie van mij. Ik ben net terug van een maand Indonesië, waar ook nog het e.e.a. te doen is wat gezondheidszorg betreft. Ik denk, jouw verhalen lezend, ik denk niet zo schrijnend als in Zuid-Afrika, maar toch…..
De stichting waar ik mee reis heeft al veel projecten daar die o.a. worden gefinancierd door een verplichte donatie voor iedere reis. En natuurlijk giften die de reizigers kunnen doen bij een bezoek aan een project.
Toch heb ik weer erg genoten van jouw verhalen en dit geldt voor álle verslagen die je tot nu toe hebt gestuurd.
Ik hoop dat je een goede terugreis hebt en dat je gezond en wel ik in het Friese arriveert. Wat staat er nu op de planning?
Hartelijke groet,
Nellie
-
13 Oktober 2008 - 18:20
Seerp En Astrid:
een mooi slot verhaal met daarin een nieuw begin, gaan het zeker steunen, wens je nog een hele goede reis terug, en gezond weer landen -
13 Oktober 2008 - 20:23
Margret:
Jan Willem,
Bedankt voor al die verhalen, ik heb het mee beleefd.Wat ben je een lief warm mens om dit projekt mogelijk te maken.Wij willen het graag ondersteunen.
Jan Willem een goede terugreis toegewenst.
Margret
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
