Het is hier zo slecht nog niet.

Op het olifantsbenen-stukje kwam veel minder reactie dan op de voorgaande stukjes. Dat verdriet me een beetje, want dingen als de podoconiosis zijn nu juist de reden om hier te zijn. Kennelijk wilt u dat niet weten, althans er niet op reageren. Daarom na het sombere olifantenstukje weer eens wat vrolijkers, want het is zeker niet allemaal kommer en kwel hier, in tegendeel.

Zomaar wat losse gedachten/ervaringen:

Reeds in eerdere stukjes schreef ik over de andere kijk op gezondheid en gezondheidszorg hier. Ja, pijn is hier net zo pijnlijk als bij ons. Maar de interpretatie is anders. Ik heb in Nederland slechts heel zelden iemand horen klagen over de bittere smaak in zijn of haar mond. Terwijl dat hier één van de gebruikelijkste klachten is, naast 'jointpain all over the body' (letterlijke vertaling van het Engels: 'gewrichtspijn in het hele lichaam', ongetwijfeld door het zware lichamelijk werk dat men hier doet, zie plaatje 37-1) en de 'general bodypain' (letterlijke vertaling: algemene lichaamspijn) die meestal samen met de voorgaande aanwezig is, en zoveel betekent als 'ik voel me niet lekker'. Daarbij mis ik, en mist u dus ook, de belangrijkste vertaalslag, namelijk die van het Oromifa naar het Engels door de verpleegkundige. Maar goed: wat zou dus die bittere smaak betekenen? Ik ben er nog steeds niet helemaal achter, maar ik denk gewoon keelpijn. Want natuurlijk is men hier net zo verkouden als in Friesland, dus komt keelpijn, pardon 'bitter taste in the mouth' ook veel voor.

Over de tijdsbeleving had ik het ook dit keer al. Maar ook los daarvan is het er achter proberen te komen wat de klacht is, dan wel wat de klachten zijn, dan wel wat de reden is dan men naar de kliniek gekomen is ingewikkeld. In Nederland is het heel gebruikelijk dat de patiënt dat spontaan vertelt, en dat je als dokter dan wat aanvullingen daarop vraagt. Hier niet: de patiënt kijkt je met verwachtingsvolle ogen aan, en wacht af. Wat meer opgeleide mensen, die inmiddels weten hoe de gewone, westerse geneeskunde werkt, beginnen met een klacht, zoals boven genoemd. En dan blijft het stil. Op aanvullende vragen zoals hoe lang het al duurt en/of wat er nog meer is wordt slechts aarzelend gereageerd.
Inmiddels weet ik hoe dat komt: als je naar de echte tovenaar, c.q. traditionele genezer gaat, dat weet die meteen, dan wel na een aantal rituelen met stokjes of kraaltjes of botjes, wat er mis is. Als je begint met dat te vertellen laat je dus zien dat je er geen vertrouwen in hebt dat hij het weet, en dat je dus zijn kunde in twijfel trekt! Je laat het wel uit je hoofd om toelichting te geven, en doet dat zo summier mogelijk, en alleen op uitdrukkelijk verzoek. Maar daarmee bewijst die genezer dan meteen zijn onkunde, dus ga je een volgende keer naar een ander.
Toen ik onlangs in de stad achter iemand liep was de tekst op zijn t-shirt daarover geheel duidelijk: 'Tha Best Doctor does not ask his patient what is the matter.' Niet helemaal correct Engels, maar: 'De beste dokter vraagt zijn patiënt niet wat er is.' (plaatje 37-2)

Maar het leven is hier mooi: de kleurige kleren: wat vindt u van dit moeder-zoon duo dat in afwachting van hun beurt maar even naar buiten ging (37-3)? Of die Ethiopische koffie, geserveerd met wierook (37-4)?

En zoals toen we onlangs bij een abba wat verder weg op bezoek waren, waar juist de was was gedaan en hing te drogen: die alleraardigste rode 'love birds' meenden dat dát nu het ideale plekje was om een nieuw nestje te beginnen (37-5). 't Zal wel wat gekriebeld hebben toen abba zijn schone broek aantrok niet lang daarna…

Over godsdienst gesproken: ze kunnen er wat van, donderpreken houden. Ik heb, omdat ik bij ze te gast ben, nu enkele diensten bijgewoond, en hoewel ik er niets van versta is het uit intonatie en gebaren zonder meer duidelijk wat er gezegd wordt. Op dit bord staat nog eens duidelijk wat de school onderwijst, en hoe (37-6, met slechts een half kruis op het hek.)

Tenslotte: die prachtige rode aarde. Je krijgt er podoconiosis van, en het stuift en stoft vreselijk, maar wat is het mooi: hier de weg voor de compound waar we logeren (37-7.)