Ik raak gewend

De berichtjes op dit medium komen wat minder snel. Niet omdat ik minder beleef, of omdat de belevenissen minder spannend zijn, maar omdat ik wat gewend begin te raken, denk ik. Er komt duidelijk meer routine in mijn leven, zowel wat betreft het werk, waar niet alles meer helemaal nieuw is, als in het dagelijks leven. Het leven begint 'gewoon' te worden, en ik bedoel dat positief.
Bij de informatie die ik ter voorbereiding aan dit verblijf hier kreeg was ondermeer een stuk over de fasen die je doorloopt bij uitzending als buitenlander naar een vreemd land. Het lijkt een beetje op de fasen die mw Elisabeth Kübler-Ross destijds als eerste beschreef bij rouwverwerking. De schrijver onderscheidde achtereenvolgens fascinatie, irritatie, depressie en tenslotte aanpassing. Maar net als bij rouw is het niet zo dat je de fasen achter elkaar beleeft: de fasen dienen zich wel in deze volgorde aan, maar steeds hobbel je heen en weer tussen de verschillende fasen, of ben je tegelijk in een aantal. Van de fascinatie deed ik al uitgebreid verslag. De irritatie is er ook nog steeds af en toe, zoals onderstaand ook nog eens blijkt. Maar dat betekent niet dat de fascinatie er niet meer is. De depressie beleef ik ook af en toe: voor het eerst in mijn leven besef ik wat heimwee is. Gelukkig is dat er niet zo erg vaak, en heb ik voldoende afleiding in de dingen die ik beleef, en door de mensen om me heen om daar doorheen te komen. En ik denk dat ik al begin te adapteren ook. Ik weet niet of ik daar nu trots op moet zijn, maar als overlevingsstrategie is het voorlopig zeker nuttig. Oordeel zelf. De schrijver van het artikel, I D Cooper van de Wits Medical School, University of Witwatersrand, stelt dat voorbereiding, geduld en bereidheid om te leren nodig zijn om een verblijf als dokter in het buitenland tot een succes te maken. Ik doe mijn best… (Naarmate ik hier langer zit besef ik steeds meer hoezeer dit artikel is aan te raden voor iedereen die overweegt net zo gek te gaan doen als ik; het is te vinden op http://www.rrh.org.au/articles/subviewnew.asp?ArticleID=197 )

Naast de bezigheden op de OPD (zeg: het inloopspreekuur van het ziekenhuis), ben ik nu ook vaak ingedeeld op de operatieafdeling, om te leren ervaren wat daar allemaal gebeurt. Ook daar weer ben ik onder de indruk van zowel wat er wel- als wat er niet gebeurt, en dat weer zowel wat betreft de inhoud (de soort ingrepen die er gedaan wordt door toch relatief onbekwamen als ook de ervarener artsen hier: geen van hen is echt chirurg) als de vorm, en dan bedoel ik de afwezigheid, of het niet treffen van voorzorgsmaatregelen voor als er eens iets mis zal gaan, zulks in strijd met de protocollen die ik gelezen heb. Er hoort als extra zekerheid een zuurstof cilinder aan het narcoseapparaat te zitten. Die zit er niet. Ja, maar hij staat om de hoek, luidde het antwoord. En hebben jullie gekeken of die vol was? Nee, maar hij hoort vol te zijn, en hij is ook altijd vol. Hij bleek half-leeg, dus ook half-vol te zijn. Hoe kon dat nu? Tja…
Ik heb nooit op mensen geleerd te intuberen, zo'n slang in de luchtpijp te stoppen als er beademd moet worden. Dat zou je moeten kunnen als je algemene narcose geeft, en dat gebeurt niet zelden. Ik weiger dus dat te doen, maar lang niet alle collega's doen zo.
En het eeuwig en altijd zoek zijn van dingen: op de vraag om een ampul pethidine (een soort morfine) grijpt de verpleegkundige niet in de kast, maar verdwijnt sloffend uit de OK, want er was al bekend dat die kast wat betreft de ampullen die daar horen te liggen incompleet was (!!!), om terug te komen met de mededeling dat hij de sleutel niet kan vinden, om vervolgens weer weggestuurd te worden naar een andere kast op een andere afdeling. En de patiënt ondertussen maar pijn lijden. Dat schijnt iets te zijn, waar niemand zich nu echt druk om maakt: 'Sorry mamma, we are looking for you' schijnt afdoende te zijn. Hoe kom het dat de voorraad in die kast niet aangevuld was? Wiens verantwoordelijkheid is dat? Had de operatie wel mogen beginnen als de uitrusting niet compleet was?
Maar niet alleen narcose-middelen zijn lang niet steeds waar ze moeten zijn: ook beademingsmiddelen zijn niet op hun plaats of helemaal niet aanwezig. Om te kunnen intuberen heb je een 'laryngoscoop', een soort kijker, nodig. Daar hoort een lampje in te zitten dat het doet, anders zie je in het donker achter in een keel niets. Klinkt logisch, maar batterijtjes zijn altijd op. Terwijl áls dat ding nodig is, dat altijd in een noodsituatie is, want de patiënt is opgehouden zelf adem te halen, dus is er dan haast, dan kan je niet nog eens naar een batterij gaan zoeken. Klinkt logisch, maar dat is het dus niet hier. Haast? Wat is dat? Ik merkte al eerder op dat de perceptie van tijd hier anders is dan ik gewend was.
Enfin, mij is toegezegd dat ik een training in anesthesie mag gaan volgen, daar wacht ik dan maar op.
Nog terugkomend op de tijd-perceptie: men leeft zeer in het nu. Ik heb nu een probleem, en de vraag van die dokter naar hoe lang dat probleem er al was, en of het er ooit al eerder was, en hoe het toen ging, vinden patiënten vervelend en irrelevant. Er is NU een probleem, doe daar dus NU wat aan. Maar dat is niet alleen met patiënten, maar kennelijk ook met dokters zo: er is NU geen probleem met de narcose, dus waar zeur je over met je gevraag naar dingen die we NU niet nodig hebben? Het gaat al jaren goed zo. Inventarislijstjes nalopen? Tja, er moeten wel inventarislijstjes zijn ja, maar waar? En nalopen daarvan: geen tijd! Maar kijk nu eens hoeveel tijd je kwijt bent aan het zoeken naar dingen die niet op hun plaats zijn. ??? Hé, daar zeg je zowat… Nou ja, er is nu geen tijd om lijstjes te zoeken en na te lopen.
Het is nog erger: ik doe er al aan mee: op iedere spreek-onderzoekkamer op de OPD zouden allerlei formulieren, zoals verwijsbrieven, röntgenaanvraagformulieren en dergelijke moeten liggen. Of onderzoekhandschoenen (zeer essentieel in dit zo besmette land). Of desinfectie-middelen. Dat doen ze niet. Dus als je zo'n papier of handschoen, of gewoon een stukje pleister nodig hebt, en het ligt niet op de kamer waar jij bezig bent, loop je even naar een andere kamer, haalt daar de/het laatste weg, en gebruikt die/dat. Na mij de zondvloed.
En dan mijn recentste ergernis: de uitdrukking 'ik kom eraan'. Het programma van de OK hoort om 11 uur te beginnen. Er liggen dan patiënten klaar, en er zijn verpleegkundigen, als het goed is. Maar het is geheel niet goed, want die weten allemaal dat de dokter pas om 12 uur komt, dus zorgen ze dat rond 11:45 alles zo'n beetje in orde is. En dan komt er zo'n vreemde gek uit Nederland om 11:05 haastig binnen, zich excuserend dat hij te laat is. Met als voor mijn gevoel meest extreme uitwas: er kwam een spoed-keizersnede tussendoor. Kan gebeuren. Patiënte klaargemaakt, OK vrijgemaakt, chirurg, assistent-chirurg (ik dus), verpleegkundigen en patiënte in onrustige afwachting. Na een kwartier komt de dokter die de anesthesie zal doen binnen, met zijn mobieltje aan zijn oor, en gaat nog ruim 20 minuten door met bellen voor hij begint. Het gesprek was in het Farsi, dus voor alle anderen was het niet te volgen hoe groot de urgentie hiervan was (en de betrokken dokter is de langst aanwezige, en dus hoogste in 'rang' ), maar ik kan me nauwelijks voorstellen dat dit zich in een Nederlands ziekenhuis op deze manier ooit zal voordoen. Haast? Spoed? Het zijn hier erg relatieve begrippen.
Ik ga mijn blijvende verbijstering over de ondervoeding waarop niet gereageerd wordt (iedere keer dat ik het weer zie: meerdere malen per week), en waarover ik eerder al schreef (zie aflevering 'Blijvende verbazing …' ), komende week als onderwerp voor mijn eerste staff-praatje maken. Ik sta daar namelijk nogal alleen in, viel me op. Dus maakte ik van een aantal groeicurve's een plaatje, en ga die laten zien, met de vraag hoe het komt dat daar niet eerder op gereageerd is. Ik ben benieuwd hoe dat gaat vallen. Is dat nu fascinatie, irritatie of adaptatie?

Ook in mijn vrije tijd begint ook ordening te komen. Dat wil zeggen: dat leek zo, tot ik meer op de OK kwam, want door die onbetrouwbare aanwezigheid van anderen weet ik niet goed wanneer e nu wel en niet iets gebeurt, en welke oproep nu wel of niet echt dringend is. Dus schoot afgelopen week mijn lunch er bij in. Maar ik kan erg goed zonder, dus dat is niet een groot probleem. Zaterdag hou ik mijn boodschappen- en rondkijk-dag; zondag uitslaap- en bijkomdag. Dankzij mijn auto heb ik nu in een ruime cirkel rond Taung de omgeving bekeken. Gisteren een heus wildpark bezocht. Ik had er vanuit de snelweg, die er langs loopt als eens eerder grote beesten gezien, o.m. de neushoorns op mijn eerste tocht door dit land, maar nu ben ik er dan echt in geweest. In tegenstelling tot de beroemdere wildparken is dit een beetje kunstmatig: vroeger, lang geleden, zal het er ook wel zo uit gezien hebben, maar daarna kwam de cultuur, en werden de wilde dieren hier weggejaagd (letterlijk), en vervangen door landbouwgrond en –dieren. Maar ter verhoging van het bezoekersaantal, zette een hotel een groot stuk land af met een heel stevig hek, en importeerde weer een (groot) aantal dieren die hier oorspronkelijk ook waren. Dat is al een jaar of 12 geleden gebeurd; de verdere voortplanting en verspreiding over het land wordt met enig toezicht aan de natuur over gelaten. Alleen de leeuwen zitten in een speciaal omheind stuk, en mogen daar niet uit. En wat betreft het beschikbare oppervlak heeft met 'recht' op twee olifanten (allerlei dingen zijn hier werkelijk niet slecht gereguleerd, althans op papier), maar dat is te weinig om een echte kudde op te bouwen, dus daar beginnen ze niet aan.
Het is dus de vraag of dit nu een dierentuin is, of het gedeeltelijk herstellen van een oorspronkelijke situatie. Ik heb er in ieder geval zeer van genoten. Ik ben de weg kwijt geraakt in de spring-, ree-, gems-, water-, en nog veel andere bokken: ze zijn duidelijk verschillend, maar de verschillende namen, vooral in het Afrikaans, zeggen me te weinig. Een kudde zebra's die over het pad holt. Een groep giraffen in de verte, en later kwam er nog een vlakbij achter een boom vandaan.
Wie er meer van wil lezen of zien: http://www.proteahotels.com/protea-hotel-christiana.html , en dan klikken op 'Attractions'.